Jak się robi datowanie 14C ?
Co to jest 14C ?
Istnieje 7 izotopów węgla :dwa są podstawowe, C 12 i C13 które stanowią, odpowiednio około 99% i 1% węgla występującego w naturze. Inne izotopy, obecne w ilościach śladowych, są radioaktywne : rozkładają się w miarę upływu czasu.
14C, radioaktywny, powstaje od azotu w wyższej atmosferze, pod wpływem promieniowania kosmicznego.
Pomiędzy produkcją i rozpadem , powstaje równowaga która określa koncentrację 14C w atmosferze.
W przeciwieństwie kiedy obumierają organizmy żywe, dezintegracja naturalna 14C nie jest kompensowana. Zawartość w 14C zmniejsza się w sposób wyjątkowy, o połowę w ciągu 5726 lat.
A więc roślina obumarła 5726 lat temu nie posiada więcej jak 50% zawartości początkowej 14C i po następnym okresie 5726 lat , z połowy czyli 50% zostaje czwarta część.Najważniejsza zasada metody datowania.
Jeśli przyjmiemy, że koncentracja 13C jest stała na przestrzeni czasu i dla danego gatunku, a więc na podstawie substancji organicznych skamieniałych można określić datę ich obumarcia, dzięki oznaczeniu zawartości 14C.
Technika ta pozwala przyporządkować wiek, wyrażony w latach 14C, aż do 50000 lat.
Technikę tą można stosować do próbek drzewa, torfu, węgla drzewnego, papieru, włosów, kości, itd…Data 14C
Rezultat dozowania, stosowany przez laboratorium specjalistyczne, wyraża się :
data ± σ BP (przykład : 2530 ± 50 BP)
Albo BP = czas obecny, czas obecny ustalono konwencjonalnie na 01.01.1950
σ = écart-type.Datowanie określa zawsze okres zaufania, z powodu niepewności tej daty ;prawdopodobieństwo jest :
- 68% że wiek radiowęglowy mieści się pomiędzy datą σ i datą +σ,
- 95% że mieści się pomiędzy datą- 2σ i datą+2σ
- 99% że mieści się pomiędzy datą -3σ i datą +3σ
Data wzorcowa
W rzeczywistości, koncentracja w 14C na przestrzeni czasu nie jest stała(różnice w nasłonecznieniu, zmienne natężenia w wymianie pomiędzy atmosferą i dużymi zbiornikami węgla jak oceany,…)
Zróżnicowanie koncentracji 14C w atmosferze na przestrzeni ostatnich 11000 lat :
Wiek 14C otrzymany przez prosty wykładnik zmniejszający się , musi być korygowany, dlatego że nie odpowiadają wiekowi kalendarzowemu.
Bazując na korelacji z innymi technikami datowania, możemy zbudować krzywe wzorcowania , które będą korespondowały z wiekiem rzeczywistym(wiek słoneczny) i datą14C.
Daty tak stworzone zawierają uwagę, kalkulację. przykład :2530 .BPDaty stworzone , najczęściej używane, wyrażane w relacji do roku 0 :
kal. BC =przed Chrystusem= przed Chrystusem.
kal. AD= Roku Pańskiego= po ChrystusiePoza tym, przedział zaufania jest również kalkulowany w latach słonecznych.,
Przyklad :
2200 ± 70 BP >>>> kal. BP 2350 na BP 2000(przedział zaufania na 95%)
2200 ± 70 BP >>>> albo kal. BC na BC 50(przedział zaufania na 95%)